56 Rajd Promienisty
4 kwietnia 2004
12 km
zbiórka: przystanek autobusów nr 103 przy ul. Szczecińskiej w Tanowie - godz. 10.00

Trasa rajdu:

1. Tanowo - duża wieś położona nad rzeką Gunnicą, wzmiankowana po raz pierwszy w XIII wieku. Do 1945 r. we wsi stał ryglowy kościół z XVIII w.
Od 1947 roku kościół mieści się w budynku dawnego klubu wiejskiego. W kościele zachowało się ciekawe wyposażenie: czasza ambony z XVII w. z wizerunkami czterech Ewangelistów, barokowy anioł, obraz na desce: "Chrystus z uczniami w Emaus", żyrandol z XVII w.
Obok (na drewnianej, wolnostojącej, dzwonnicy) znajduje się pęknięty dzwon z XIX w.		  
 
     
 
szlak czarny
 
     
  2. Leśno Stare - niewielka osada w lasach Puszczy Wkrzańskiej. Przewodniki turystyczne z lat 60-tych XX w. informują o istnieniu w jej pobliżu Leśna Nowego. Osada ta aktualnie już nie istnieje.
Istnieje natomiast inna osada o zbliżonej nazwie: Leśno Górne.		  
       
   
szlak żółty
  
       

3. Trzeszczyn - wieś przy drodze Tanowo - Police. W północnej części wsi przez wiele lat istniał ośrodek radiowy "Szczecin-Radio" zapewniający łączność z załogami statków morskich.
Na zachód od wsi znajduje się, odsłonięty w 1967 r., pomnik ku czci ofiar obozów hitlerowskich. Autorem rzeźby jest Mieczysław Welter.

Rys historyczny fabryki benzyny syntetycznej w Policach i obozów pracy przymusowej

Już na początku XX w. Niemcy, nie posiadający własnych zasobów ropy naftowej, rozpoczeli prace nad technologią otrzymywania paliwa ciekłego z węgla kamiennego. Prace te zostały uwieńczone sukcesem dopiero w latach 20-tych. Autorem technologii przeróbki węgla w ropę był niemiecki uczony Friedrich Bergius (otrzymał za to Nagrodę Nobla w 1931 r.)
W 1938 r. rozpoczęto w Policach budowę fabryki benzyny syntetycznej o docelowej wydajności ok. 450 tyś. ton rocznie. Fabryka rozpoczeła produkcję w 1940 r. W 1944 fabryka zajmowała powierzchnię ok. 16 km kw., a pracowało w niej jednocześnie ok. 25 tysięcy osób. Zatrudnieni w niej byli (w okresie wojny) robotnicy przymusowi i jeńcy wojenni z Polski, Francji, ZSRR, Jugosławi Belgi i innych podbitych krajów Europy.
Przetrzymywani oni byli w
- obozach karnych:
-
 Bremerhaven - obóz mieścił się na statku zakotwiczonym na jednej z odnóg Odry - Domiąży. Więźniami byli Polacy w liczbie ok. 1000 ludzi
-
 Hagerwelle - w obozie przetrzymywano Polaków, Belgów, Francuzów, Litwinów, Rosjan - przeciętnie kilkaset osób
- obozach pracy przymusowej:
-
 Nordlager - obóz powstał w1939 r. , po rozbudowie w 1942 r. składał się z 28 baraków zamieszkałych przeciętnie przez ok. 2800 ludzi.
-
 Wullenweverlager - obóz założono w 1942 r. Więziono w nim ok. 3000 robotników z krajów zachodnich (od 1944 przebywali tu także internowani żołnierze włoscy)
-
Tobruklager - powstał w 1943 r. Początkowo przebywali tu robotnicy z Francji, Czech, Niemiec i Włoch, a potem z Holandii, Belgii i ZSRR. Obóz był stale rozbudowywany. W roku 1944 liczył 64 baraki, w których zamieszkiwało 9000 osób.
-
 Pommerenlager - był to największy obóz pracy przymusowej, powstał w 1940r., kiedy to przywieziono pierwsze transporty Polaków z Bydgoszczy, Torunia i Łodzi. Po Powstaniu Warszawskim przybył tu kolejny transport Polaków w ilości 500 ludzi. W 1944 r. podczas alianckich nalotów, obóz został prawie doszczętnie spalony.
- filiach obozów koncentracyjnych:
-
Stutthof - obóz powstał w 1944 r. i składał się z 32 baraków . Liczba więźniów nie jest dokładnie znana, prawdopodobnie było ich ok. 6500. W obozie znajdowali się głównie Polacy i Rosjanie.
-
 Ravensbruck - był to obóz kobiecy, w którym przebywało przeciętnie ok. 600-800 kobiet.

Informacje o fabryce benzyny syntetycznej w Policach i obozach pracy przymusowej (wraz z mapką) opracowano na podstawie książki Wiesława Gawła "Police. Rys historyczny" Police 1993

 


Pomnik ku czci ofiar obozów hitlerowskich dłuta Mieczysława Weltera
Inne dzieła tego twórcy to: pomnik Mikołaja Kopernika we Fromborku i Meksyku(!), pomnik Marii Konopnickiej we Wrześni, pomnik Chopina w Słupsku, monument w Muzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych w Żaganiu.
Rozmieszczenie obozów na terenie Polic w okresie 1939-45
Objaśnienie oznaczeń:
FBS - fabryka benzyny syntetycznej
1- statek Bremerhaven
2 - Tobruklager
3 - Pommerenlager
4 - Hagerwelle
5 - Nordlager
6 - Wullenweverlager
7 - Stutthof
8 - Ravensbruck
     
 
4. Police - skwer Jana Pawła II
Na skwerze wznosi się pomnik Jana Pawła II. Autorem rzeźby jest Czesław Dźwigaj. Pomnik odsłonięto w 1998 r., w roku XX-lecia pontyfikatu

Zdjęcie z rajdu:
(kliknij na zdjęciu, by je powiększyć)


Podczas wycieczki spotkaliśmy grupę wędrowców z polickiego klubu "Sami Swoi". Ich prezes - Andrzej Marcinkowski - zaznajomił uczestników wycieczki z historią polickich obozów pracy przymusowej.