XIII Wycieczka Szlakami Przodków
rycerz z zakonu templariuszy
zaprasza do zwiedzenia
komandorii w Rurce i Swobnicy

9 listopada 2002
dystans: ok. 22 km

Zbiórka uczestników - o godz. 7.30 na peronie pierwszym Dworca Głównego PKP w Szczecinie (przed zbiórką należy zakupić bilet kolejowy do Gryfina we własnym zakresie). Odjazd pociągu o godz. 7.50
Istnieje możliwość dołączenia na następnych przystankach kolejowych.

Plan przejazdów:
DOJAZD: godz. 7.50 - Szczecin Główny (odjazd pociągu osobowego)
godz. 8.01 - Szczecin Podjuchy
godz. 8.21 - Gryfino (przyjazd pociągu, przesiadka do autobusu)
godz. 8.50 - Gryfino (odjazd autobusu do Swobnicy)
POWRÓT: godz. 16.26 - Lisie Pole (odjazd pociągu do Szczecina)
godz. 17.00 - Gryfino
godz. 17.16 - Szczecin Podjuchy
godz. 17.27 - Szczecin Główny (przyjazd pociągu)


Trasa wycieczki:
Swobnica (ruiny zamku) - jez. Grzybno - Kamienny Jaz - Jez. Leśne - Rurka (dawna kaplica templariuszy) - PKP Lisie Pole
Przedstawiciele zakonów rycerskich: (od lewej) joannitów, krzyżaków, templariuszy

 

Templariusze - jeden z głównych (obok joannitów i krzyżaków) zakonów rycerskich. Zakon powstał w 1119 r. w celu walki z muzułmanami. Założycielem był rycerz z Szmpanii Hugon z Payens.
Zakon zajmował się głównie działalnością wojskową w Ziemi Świętej - był znaczącą siła w Królestwie Jerozolimskim. Budował tam twierdze i utrzymywał zdyscyplinowanych, wprawnych w rycerskim kunszcie zakonników. Miał też komandorie i znaczne dobra w Europie. Prowadził rozliczne interesy i działalność bankierską. Po upadku Akki w 1291 r. zakonnicy przenieśli się na Cypr. Zaniechali przy tym walki (Ziemia Święta była zdominowana przez muzułmanów), a skoncentrowali się na działalności finansowej.
Bogactwa zakonu stały się wręcz legendarne co stało się przyczyną jego zguby. Zainteresował się nimi król Francji Filip IV Piękny, który doprowadził do oskarżenia zakonu o herezję, a następnie do jego kasaty w 1312 r. na soborze vienneńskim. Dwa lata później spłonął na stosie ostatni Wielki Mistrz zakonu Jakub de Molay. Majątek przejeli, na mocy papieskiej decyzji, joannici, a w części władze świeckie. To przejęcie dóbr templariuszy przez joannitów znalazło też swoje odzwierciedlenie na Pomorzu - między innymi w Rurce i Swobnicy.
Do dziś wypływa od czasu do czasu myśl, że być może część bogactw zakonu została przez templariuszy ukryta. Puśćmy wodze fantazji - może gdzieś koło Chojny?

aktualny widok wnętrza
w zamku w Swobnicy

 

Zamek w Swobnicy
  Joannici. Powstali z bractwa szpitalnego założonego w Jerozolimie ok. 1050 r. przez kupców z Amalfii. Na początku XII w. Bractwo przekształciło się w zakon, a około 1130 r. w zakon rycerski.
W odróżnieniu od templariuszy zajmowali się nie tylko wojaczką (walką z Turkami) ale także działalnością szpitalniczą.
W 1291 r. - po upadku Królestwa Jerozolimskiego przenieśli swoją siedzibę na Cypr. W 1309 r. podbili wyspę Rodos, gdzie założyli państwo zakonne. Posiadali liczne komandorie i szpitale w Europie. Po kasacie zakonu templariuszy przejęli część ich dóbr. W 1522 r. utracili Rodos, a w 1530 r. przenieśli się na Maltę (Kawalerowie Maltańscy).



Rurka - dawna kaplica zamkowa - jedyna pozostałość po zabudowaniach komandorii templariuszy
po lewej: zdjęcie z 1947 r. _______ _ _po prawej: zdjęcie współczesne


Podczas wycieczki odwiedzimy:

- ruiny zamku w Swobnicy. W 1234 r. Swobnica została nadana templariuszom przez księcia Barnima I. Po kasacji tego zakonu dobra ich przejęli joannici, którzy przenieśli siedzibę komandorii z Rurki do Swobnicy. Oni to zbudowali tu w drugiej połowie XIV w. potężny zamek obronny, którego ruiny możemy oglądać do dzisiaj.
Zamek powstał na planie kwadratu o boku 50 m. Narożnik północno-wschodni wzmacniała wieża o wysokości 31 m, u dołu kwadratowa, wyżej cylindryczna; wysokość murów obronnych zamku szacuje się na 15 m. Zamek był powiększany w XV w. i w 1600 r. Był siedzibą komtura joanitów do roku 1648. W 1730 r. margrabiowie von Hohenzollern ze Schwedt (Świecia) przebudowali jego część w duchu baroku. Zamek przechodził jeszcze przebudowy w XIX w., a podczas II wojny światowej uległ zniszczeniu. Przez wiele powojennych lat w zamku mieściła się dyrekcja miejscowego PGR-u. Obecnie stanowi własność prywatną.

- dawną kaplicę templariuszy w Rurce. Templariusze zostali tu sprowadzeni w połowie XIII w. Na otoczonym bagnami niewielkim wzniesieniu nad rzeką Rurzycą templariusze zbudowali zamek-folwark. Składał się on prawdopodobnie z wolno stojących zabudowań rozmieszczonych na dość dużym obszarze otoczonym niewysokim kamiennym murem obwodowym. Po likwidacji zakonu, obiekt przejęli joannici. Istniejący tu zamek został zniszczony w 1373 przez mieszkańców Chojny będących w konflikcie z zakonnikami. Po templariuszach pozostała do dziś tylko kaplica z XIII w., którą w XIX w. przebudowano na gorzelnię. Warto zwrócić uwagę na jej ponadmetrowej grubości mury wykonane z kostki kamiennej, na charakterystyczne romańskie okna i na okazałą rozetę w zachodniej fasadzie.. Jest to najstarszy zabytek w tej części województwa.

- kościół pw. św. Wawrzyńca w miejscowości Kamienny Jaz. Kościół wzniesiono z kamienia polnego i kostki granitowej, co świadczy o jego budowie w XV w., przebudowany w 1712 r. Zbudowany na planie prostokąta z wieża wyrastającą z połaci dachowej; od zachodu dobudowana kruchta z XIX w.

 

Niniejszą stronę opracowano na podstawie:
- "Encyklopedii Historycznej",
- przewodnika Jerzego Kosackiego "Ziemia Szczecińska - część III" Wydawnictwo SAT Szczecin 1995,
- witryny internetowej www.zamkipolskie.hg.pl